Thoái hóa điểm vàng là bệnh lý xảy ra tại hoàng điểm của mắt. Hiện chưa có phương pháp điều trị dứt điểm bệnh này. Do đó, việc phòng bệnh được cho là biện pháp hữu hiệu. Lutein là chất được sử dụng nhiều nhất để phòng ngừa bệnh lý này.

Bệnh ‘Thoái Hoá Điểm Vàng’ là gì?
Thoái hóa điểm vàng là tình trạng bệnh lý xảy ra và gây tổn thương ở điểm vàng (“hoàng điểm”) của mắt. Điểm vàng là một điểm nhỏ bằng cỡ chữ o (font chữ 12) nằm tại trung tâm võng mạc ở phần sau nhãn cầu. Bình thường, điểm vàng giúp mắt nhìn rõ ở vùng trung tâm của ngoại vật, và giúp mắt nhìn rõ chi tiết cùng ý thức mầu sắc. Qua ảnh hưởng của tuổi đời, dinh dưỡng, nếp sống, và môi sinh, điểm vàng có thể bị hao mòn (thoái hóa); do đó, thị lực của mắt sẽ suy giảm từ tạm thời đến vĩnh viễn.
“Thoái Hoá Điểm Vàng” được chia làm hai loại: “Thoái Hoá Điểm Vàng” khô và “Thoái Hoá Điểm Vàng” ướt.
Dù khô hay ướt, bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” thường xảy ra nhiều hơn ở người trên 55 tuổi.  
đặc biệt là người bệnh không cảm thấy đau đớn; khi dùng mắt bị bệnh AMD để nhìn thẳng vào trung tâm của cảnh vật, hình ảnh, hoặc trang sách, người bệnh sẽ cảm thấy – ngày càng nặng hơn – các triệu chứng 3 M sau:
- Mờ;
- Méo;
- Mất phần trung tâm của hình ngoại vật.

Bệnh AMD dù khô hay ướt đều ảnh hưởng đến cả 2 mắt, nhưng thường bắt đầu ở một mắt. AMD khô thường chầm chậm gây ra sự mất thị lực ở vùng trung tâm với nhiều mức độ khác nhau. Trái lại AMD ướt tuy ít hơn, nhưng thường nhanh chóng gây mất thị lực ở vùng trung tâm nặng hơn. AMD khô có thể đột ngột trở thành AMD ướt; do đó cần cảnh giác để sớm đi khám mắt. 

Bệnh ‘Thoái Hoá Điểm Vàng’ có những dấu hiệu gì?
Bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” không cho thấy dấu hiệu khách quan khi thăm khám bên ngoài mắt.
Làm test về cảm nhận màu sắc (colour vision test) có thể cho thấy khiếm thị về màu sắc;
Dùng dụng cụ đặc biệt để soi đáy mắt có thể phát hiện những dấu hiệu ban đầu của bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” như tăng hay giảm bất thường của sắc tố võng mạc hoặc những kết tụ mầu vàng (“drusen”) dưới võng mạc; các “drusen” này thường lớn hơn 63 µm và có be bờ không rõ nét trong trường hợp bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” ướt. 

Yếu tố nguy cơ gây bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng”?
Tuy không ai xác định rõ nguyên nhân sâu xa nào đã gây ra bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng”, người ta đã chú ý đến một số nguy cơ liên quan đến khả năng bị “Thoái Hoá Điểm Vàng”.

-          Có những nguy cơ còn tránh được như:
Dinh dưỡng thiếu cân bằng: quá nhiều mỡ, nhiều thịt, thiếu cá, thiếu sinh tố, thiếu rau xanh;
Mắc bệnh Cao Huyết Áp;
Thiếu bảo vệ để chống tia cực tím, chống nắng, che mắt khi ra ngoài nắng;
Hút thuốc lá: người hút thuốc lá có nguy cơ bị AMD gấp 3 lần người không hút; người hút thuốc thường bị AMD 10 năm sớm hơn nguời không hút.

-          Nguy cơ khó thay đổi gồm:
Tuổi: từ 50 (nửa đời) trở lên có nhiều nguy cơ bị bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” hơn (cứ 7 người thì 1 người bị); từ 75 tuổi trở lên: cứ 3 người thì 1 người bị bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng”;
Có Da trắng và mắt xanh;

-          Có thân nhân đã bị bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng”, nguy cơ tăng lên: cứ 2 người thì 1 người bị bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” (50%).

Bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” được điều trị như thế nào?

Hiện nay chưa có cách nào trị dứt được bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng”, tuy nhiên những tiến bộ trong việc điều trị bằng tia laser kèm theo vấn đề ăn uống một số các chất dinh dưỡng có thể giúp làm chậm sự thoái hóa;

Việc điều trị chủ yếu hướng tới mục tiêu làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng”.

      Việc điều trị “Thoái Hoá Điểm Vàng” ướt có thể dùng tia Laser hoặc một số phương pháp khác do bác sĩ chuyên môn (Ophthalmologists) chỉ định và thực hiện;

-          Một số dụng cụ ‘trợ thị’ (optical aids) như kính ‘lúp’, đèn rọi để tăng độ sáng, và chữ in lớn cỡ, cũng có thể phải dùng đến để tăng thị lực.

Phòng ngừa bệnh ‘Thoái Hoá Điểm Vàng’?

-          Việc phòng ngừa gồm các biện pháp để phát hiện sớm bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng”, giảm và tránh các biến chứng của bệnh này: 

-          Khám mắt và đáy mắt định kỳ, nhất là khi trên 55 tuổi hoặc có thân nhân đã từng bị bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng”;

-          Không hút thuốc lá;

-          Tăng cường vận động thân thể;

-          Giữ thăng bằng trong dinh dưỡng: ăn thêm cá 2-3 lần mỗi tuần; ăn rau cải xanh và trái cây mỗi ngày;

-          Hạn chế lên cân;

-          Bảo vệ mắt bằng kính râm khi ra ánh mặt trời.

      Chất lutein có thể bảo vệ chống “Thoái Hoá Điểm Vàng” thường có trong trái cây tươi và rau cải xanh; do đó nên ăn nhiều loại thức ăn này;

Việc phòng ngừa bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” với nếp sống lành mạnh và dinh dưỡng thăng bằng là việc làm quan trọng và cần được quan tâm. Mỗi khi có rối loạn về thị lực, cần lưu ý đến bệnh “Thoái Hoá Điểm Vàng” để bệnh có thể được chẩn đoán và điều trị ngay.

Bs Nguyễn Nguyên