Viêm họng là tình trạng viêm ở cổ họng, gây ra do 2 nhóm nguyên nhân chính : nhiễm khuẩn hoặc không nhiễm khuẩn ( do các chất gây kích thích niêm mạc họng như phấn hoa, khói và không khí ô nhiễm, thuốc xịt có hóa chất kích ứng hoặc do rượu mạnh…)

Tùy theo quá trình khởi phát và diễn biến bệnh, viêm họng được chia làm 2 loại : viêm họng cấp tính và viêm họng mạn tính.

Viêm họng cấp tính :

Viêm họng cấp tính thường xuất hiện cùng với các bệnh viêm VA, viêm amiđan, thường do vi khuẩn (phế cầu, liên cầu hoặc các vi khuẩn khác sẵn có ở họng) hay virus cúm, sởi…

-          Bệnh thường khởi phát đột ngột, người bệnh sốt cao 39-40 độ C, nuốt đau, rát họng.

-          Lúc đầu, bệnh nhân thấy khô nóng trong họng, dần dần thành cảm giác đau rát, tăng lên khi nuốt, khi ho và khi nói, có thể đau nhói ở tai.

-          Các triệu chứng kèm theo là sụt sịt, tắc mũi và chảy nước mũi nhày, tiếng nói khàn nhẹ và ho khan.

-          Hai amiđan viêm to, trên bề mặt amiđan có chất nhày trong, có khi có bựa trắng như nước cháo phủ trên bề mặt, hạch cổ bị sưng.

Bệnh thường diễn biến trong 3-4 ngày, nếu sức đề kháng tốt, bệnh sẽ lui dần, các triệu chứng trên sẽ mất đi rất nhanh. Nếu có bội nhiễm có thể, bệnh nhân có thể gặp các biến chứng như viêm tai, viêm mũi, viêm phế quản…Nếu bệnh nặng và không được điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng : viêm thận, thấp tim ( nếu nguyên nhân do nhiếm liên cầu khẩu beta tan huyết nhóm A)

Viêm họng mãn tính :

Viêm họng mãn tính chủ yếu do nhiễm khuẩn tái phát nhiều lần vùng mũi họng như viêm mũi mãn tính, viêm xoang. Dịch nhầy xuất tiết mang theo vi khuẩn luôn chảy xuống họng là gây tình trạng viêm nhiễm kéo dài. Ngoài ra, tình trạng viêm amidan hay nhiễm khuẩn răng miệng cũng gây viêm họng mãn tính.

Một số trường hợp bệnh lý như tắc mũi do polyp mũi, viêm mũi dị ứng , nghẹt mũi…khiến người bệnh thường xuyên phải thở bằng miệng. Không khí không được lọc sạch bụi bẩn, và làm ấm, làm ẩm  tại mũi, dễ làm nhiễm khuẩn họng và làm tăng nguy cơ viêm họng.

Ngoài ra, người thường xuyên hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều, sử dụng nhiều thức ăn cay nóng, sống trong môi trường khói và hóa chất kích ứng ô nhiễm, cũng làm tăng nguy cơ viêm họng,

Các dạng thường gặp của viêm họng mãn tính:

-          Viêm họng mãn tính sung huyết: biểu hiện niêm mạc họng đỏ, nổi nhiều tia mao mạch máu.

-          Viêm họng mãn tính xuất huyết: Thành sau họng có tăng xuất tiết nhầy, trong, hơi dính vào niêm mạc, chảy từ vòm xuống hạ họng, tạm thời mất đi khi bệnh nhân nuốt. Niêm mạc họng cũng đỏ và nổi nhiều tia mao mạch máu.

-          Viêm họng mãn tính quá phát (viêm họng hạt) : Niêm mạc họng đỏ và dày lên. Tổ chức bạch huyết ở thành sau họng phát triển mạnh, quá phát thành từng đám to nhỏ không đều, màu hồng hoặc đỏ. Có khi tập trung thành một dải gồ lên ở phía sau và dọc theo trụ sau của amidan trông như một trụ sau thứ hai gọi là “trụ giả”.

-          Viêm họng teo: Niêm mạc họng teo dần, những tuyến nhầy dưới niêm mạc cũng teo đi làm cho niêm mạc họng từ đỏ thẫm biến thành màu hồng rồi nhợt nhạt, khô và đọng những vảy mỏng, vàng, khô bám vào từng chỗ. Niêm mạc họng trở thành mỏng, các trụ sau cũng teo biến đi làm cho họng trở nên rộng hơn.

Viêm họng không phải là một bệnh nguy hiểm nhưng gây cảm giác khó chịu , đau khi nuốt hoặc khi nói, làm ảnh hưởng tới cuộc sống, sinh hoạt. Trong điều trị viêm họng, kháng sinh thường được chỉ định theo kinh nghiệm, tuy nhiên đối với viêm họng hạt mạn tính, việc dùng kháng sinh kéo dài lại hoàn toàn không có lợi cho người bệnh.

Khi đó, việc sử dụng các loại thảo dược thanh nhiệt, kháng viêm tỏ ra an toàn và được nhiều người ưu tiên lựa chọn, đặc biệt với tình trạng viêm họng ở trẻ nhỏ. Một số loại thảo dược có tác dụng kháng viêm mạnh, được sử dụng điều trị viêm họng như : cát cánh, bồ công anh, rẻ quạt, xạ can, quất hồng bì, đậu đen, kim ngân hoa…