Trong thời kì mãn kinh, buồng trứng sản xuất hormone estrogen ít hơn. Đây chính là nguyên nhân cho những thay đổi bất thường, không mấy dễ chịu với cơ thể phụ nữ.

Mãn kinh được coi là giai đoạn thứ 3 của sự phát triển về sinh lí của người phụ nữ, đúng hơn là đánh dấu sự kết thúc thời kỳ sinh sản của họ. Trong thời kỳ mãn kinh, buồng trứng sản xuất hormon estrogen ít hơn. Đây chính là nguyên nhân của nhiều sự thay đổi trong cơ thể phụ nữ. Theo thống kê, cứ 5 phụ nữ thì có một người bị xáo trộn tâm, sinh lý không thể chịu đựng nổi, 80% còn lại trong trạng thái thay đổi ít nhiều. 

Tùy vào cơ địa của mỗi người mà sự thay đổi ấy nhanh hay chậm, sớm hay muộn. Tuy nhiên, đa phần phụ nữ mãn kinh đều trải qua những rối loạn như: cơn bốc hỏa (chị em tự nhiên thấy có một luồng nóng bất thình lình chạy trong cơ thể và mặt khiến da đỏ bừng, người toát mồ hôi).

Sau khi mãn kinh, lượng oestrogen trong cơ thể phụ nữ giảm xuống, tử cung dần hẹp lại, nội mạc tử cung nhỏ và mỏng đi. Ngoài ra, cổ tử cung cũng có thể nhỏ đi, chất tiết giảm. Thủ phạm chính là sự suy giảm hormon estrogen khiến niêm mạc âm đạo mỏng và khô hơn, độ dính và đàn hồi dần mất đi, âm đạo hẹp, ngắn, chất tiết giảm. Sự thay đổi này cộng với sự thay đổi môi trường sinh học ở âm hộ có thể tạo ra đau, rát khi giao hợp khiến nhiều phụ nữ mất hết hứng thú, thậm chí còn sợ hãi với chuyện phòng the. Rất nhiều người thường xuyên bị rơi vào trạng thái lo âu, buồn chán hoặc nóng nảy, dễ bị kích thích, hay gây gổ với người thân. Họ thường cảm thấy bồn chồn và mệt mỏi.

Estrogen suy giảm là thủ phạm hàng đầu dẫn tới các rắc rối kể trên, do đó việc sử dụng “hormone thay thế” đã được sử dụng trong một thời gian dài để làm giảm những triệu chứng gây ra do tình trạng rối loạn hormone này. Tuy nhiên, việc sử dụng hormone thay thế lại gây ra nhiều tác dụng phụ trên tim mạch, tiểu đường, làm tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư tử cung.

Do đó, hiện nay các chuyên gia phải áp dụng một biện pháp an toàn hơn chính là sử dụng phytoestrogen - những hợp chất oestrogen trong thực vật, phổ biến là đậu nành. Chất isoflavones - một dạng phytoestrogen trong đậu nành điều hòa chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ, giúp cân bằng lượng oestrogen tự nhiên trong cơ thể, giảm các cơn đau, chảy máu nhiều hay các triệu chứng khác của viêm màng dạ con, ung thư vú. Đậu nành cũng giúp cơ thể điều chỉnh lượng oestrogen khi lượng hormon này giảm dần hay những thay đổi bất thường gây ra nhiều triệu chứng của thời kỳ mãn kinh.

Ngoài ra, việc thay đổi trong chế độ ăn là một điều không thể thiếu. Chị em tuổi mãn kinh nên chọn chế độ ăn uống ít chất béo, ít cholesterol, giàu canxi (sữa, tôm cua, trứng), phosphat,   selen... Nên ăn nhiều thực phẩm giàu omega-3, isoflavones và phytosterols như cá, đậu tương... vì các chất này có tác dụng tương tự như estrogen. Nên hạn chế tối đa các gia vị cay nóng để giảm cơn bốc hoả. Có thể dùng vitamin E hằng ngày. Thể dục thể thao như đi bộ, bơi lội, tập aerobic... không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn làm tăng độ cứng chắc của xương, giúp tinh thần chị em sảng khoái hơn.   

  BS.Đặng Xuân Đông